Bosman Ruling hi eng nge ni ?

Estimated read time 8 min read

Football tuipui tak i nih chuan Bosman Ruling hi i hriat ngei a tul ang ! “Free transfer-in a zawm” tih hi football khawvelin a sawi dan tlanglawn leh hriat lar dan ber a ni. He ‘free transfer dan’ kan tih mai, ‘Bosman ruling’ hi football mai ni lo, European Union (EU) hnuaia hnathawktu (labour) zawng zawngte te tan zalenna dar a ni. A chipchiarin kan sawi vek hman lo ang a, amaherawhchu he Bosman Rule chanchin tlangpui leh a nghawng thenkhatte in thlasik mau puah phawng phawng teh ang.

TUNGE JEAN – MARC BOSMAN ?

He dan chungchang sawi hma hian footballer pakhat, a hming Jean- Marc Bosman-a chanchin hi sawi hmasak phawt a ngai. Footballer ropui a ni lo a, nomawi tam tak a chawi kan hre hek lo. Mahse Bosman hian football khawvel tan hna ropui a thawk a, kum 20 chuang zet a liam hnuah pawh he a hnathawh ropui tak hi footballer ten a rah an la tel zel a, thangthar lo la awm zel tur te pawhin a rah an la seng zel ang.

Jean- Marc Bosman hi kum 1964 October ni 30 khan a lo piang a, kum 25 a nihin professional football a luhchilh a. Football a khelh chhung hian midfielder niin Standard de Liege (1983-1988), R.F.C de Liege (1988-1990), Olympique Saint-Quentin (1990-1991) leh CS Saint-Denis tan a khel. Kum 1990 khan R.F.C Liege-a a contract neih chu zo in French team Dunkerque zawm a duh a, Liege lam hian contract nei tawh lo an player Bosman chu a hlawh ‘cut’ sakin a man an chhiar zat chu Dunkerque lamin an pek duh si loh avangin pa tumruh Bosman a lungawi lo a, court-ah a zualko ta.

BOSMAN RULING A PIANG

Kum 1993 October ni 6 khan he thubuai hi Luxembourg-a European Court of Justice-ah thehluh a ni a, Bosman-a ukil te hi Jean-Louis Dupont leh Luc Misson-te an ni. He case-ah hian pawl pathum leh footballer pakhat inrawlh an awm a, chungte chu- Belgian Football Association, Bosman a khelh mekna R.F.C de Liege, Europe rama football thuneitu sang ber UEFA leh he case-a mi pawimawh ber tih ngam Jean-Marc Bosman te an ni. He thubuaia thutlukna siam tu judge hi Italian Federico Mancini a ni a, kum 1995 December ni 15 khan court thutlukna hi puan a ni a, Bosman-a zalen ta !

Court thutlukna ang chuan European Union (EU) hnuaia footballer reng reng chu an khelh mekna club-a an contract a zawhin man nei lo in an duhna ber club an zawm thei ang, tih a ni ta a, an player tha ber pawh nise a contract a zawh miau chuan club lamin thuneihna an nei tawh lo. Hei hian EU pawn lam erawh a huam lo thung. Hei bakah hian player te hian an thla 6 chauh emaw a aia tlem contract an nei a nih chuan club dang nen ‘pre-contract agreement’ ziah phal sak an ni ta bawk.

Hei mai hi a la ni lo, EU leh UEFA hnuaia football club te chu an tualchhung league-a ‘foreign quota’ awm thinte chu a thiahsak a (tunhnaiah erawh foreign player rules hi ram hrang hrangah siam that mek a ni), UEFA hnuaia inelna hrang hrang Champions League, UEFA Cup (Europa League ni ta) leh Cup Winners’ Cup -a foreign player pathum aia tam hman awih loh tih dan awm sa chu a thiat a, EU hnuaia footballer ni lo te chauh khuah khirh a phalsak ta bawk.

ENG NGE A NGHAWNG ?

Players ten an hlawk pui a, club lamin an that pui bawk. Player fing deuh chuan he dan tlawh chhan hian an contract neih lai a tlem tawh emaw, a zo dawn hnai a nih chuan club lamah hlawh tam zawk ngiatin contract thar an ziak duh lawk lo a. Club lamin a thlawn a chhuahtir ngawt an ngai ngam si lo, hlawh tam zawkin an chhawr leh nge nge thin. He dan hi awm lo se chu British player chhawr lo a inkhel fo Chelsea leh Arsenal te hian talbuai viau thei a, Manchester United pawh kha kum 1999 Champions League-ah khan an champion lo maithei bawk, kha zana inlan United player 13 zinga 5 chiah kha khawtual mi (English) an ni.

Club leh player te chauhin an hlawk pui lo a, player agent te thlengin an hlawk pui nia ! Agent tha, player thlem thiam deuh te chuan player contract zo tawh emaw zo hnai te chu thlemin an club duhna lamah an seng lut a, heng agent-te hian club atangin sum tamtak an lalut ve ta thin a ni.

Hetih lai hian club naran tan chuan an player tha ten contract thar ziak naran tan chuan an player tha ten contract thar ziak duh lo in hlawh sang zawk an phut fo a, club lian leh hausa zawk ten man nei lo in an chuhsak leh nge nge thin.

TUTE NGE A THLAWNIN PEM ?

Bosman Ruling hman a nih tak hnu hian footballer langsar tak tak ten a thlawnin an club khelhna an chhuhsan zut zut reng a, heng zinga thenkhat hi lo tarlang leh ila –

1) EDGAR DAVIDS: He Dutch midfielder lar tak hi ‘Bosman ruling’ hmanga footballer langsar pem hmasa ber a ni awm e. Kum 1996 khan a hming chherna Ajax chhuahsanin AC Milan a pan a ni.

2) STEVE McMANAMAN: English midfieder tha hian kum 1999 khan Liverpool chhuahsanin ‘free transfer’ in Real Madrid a zawm. Santiago Bernabeu-ah hian a khel tha thei vet vet hle a, UEFA Champions League pahnih chawiin La Liga pahnih, European Super Cup leh World Club Cup te a chawi pui bawk.

3) SOL CAMPBELL: Vawiin thlengin football khawvela transfer sawi hlawh ber pawl a la tling. Tottenham Hotspur captain, an defender tha leh innghahna Sol Campbell chuan kum 2001 khan Tottenham chhuahsanin an hmelma lian ber Arsenal a zawm san daih ! Man nei lo a chhuak a ni bawk nen, Spurs fans te tan chuan ‘Judas’ tih loh rual a ni lo.

4) ESTEBAN CAMBIASSO: Real Madrid tana khel pha mang lo, Argentine midfielder Esteban Cambiasso hian kum 2004 khan ‘free transfer’ in Inter Milan a pan a, a tisual lo hle. Internazionale player pawimawh ber pawl ni chho in kum 2010 treble champion an nih theihna tur a player thawh hlawk ber pawl a ni zui bawk.

5) HENRIK LARSSON: Swedish striker lu hmang thiam tak hi kum 2004 khan Barcelona chuan ’free transfer’ in Celtic atangin an lalut a. Barca tan kum hnih a khelh chhungin Champions League, La Liga pahnih leh Spanish Super Cup te a chawi hman a ni.

6) MICHAEL BALLACK: Germany captain hlui hi kum 2006-a a contract a zawh khan a duhna ber pan turin a zalen a. Real Madrid leh Manchester United ten awt em em mahse Chelsea pan a thlang ta zawk a nih kha.

7) ANDREA PIRLO: Andrea Pirlo pawh hi he dan hmang tangkaitu zinga mi a ni. Kum 2011 khan AC Milan chhuahsanin Juventus a pan a, Turin-ah hian beisei phak bakin a hlawhtling a, Serie A chawipuiin Champions League final a la hruai thleng thei hial a ni.

A chunga kan tarlante bakah hian footballer langsar leh lar tak tak, he dan chhawr hi an lo awm tawh a, an awm mek zel bawk. Chung zingah chuan Italian legend Roberto Baggio (AC Milan to Bologna,1997), Brad Friedel (Liverpool to Blackburn, 2000), Markus Babbel (Bayern Munich to Liverpool, 2000) , Miroslav Klose ( Bayern Munich to Lazio,2011) , Fernando Llorente (Athletic Bilbao to Juventus, 2013) , Robert Lewandowski (Borussia Dortmund to Bayern Munich, 2014) , James Milner (Man City to Liverpool, 2015) te an tel.

BOSMAN – ENGTIN ZEL ?

Heng transfer langsar tak tak thlen theihna chhan ber Jean-Marc Bosman hi khawnge a awm tak zel le ? Khawvelin a hre reng em ?

Kum  2015 June thlaa interview-a neihah fapa pahnih leh fanu pakhat nei Bosman chuan a retheihzia sawiin,”Thla khat a hman tur euro 570 chiah ka nei thin. Ka chhungten min tanpui a, FIFPro in min pui bawk. Kum 51 a upa ka ni tawh a, hnathawh tur hi a vang takzet a ni,” tiin footballer hausa tak takte tana zalenna dar vawtu chuan a sawi.

“ Tunlai footballer te hi ka hmu zen zen lo a, inkhel en turin stadium-ah sawm ka ni ngai hek lo. Tum khat chu Mark Van Bommel nen kan inhmu a, ka dinhmun chhiat thu min hrilh a. Milan-ah Gennaro Gattuso leh Clarence Seedorf-te ka hmu tawh bawk a, Seedorf hi Milan captain a nihlai a ni nghe nghe. Anni pahnih hian ka hnathawhte an thlirin ka dinhmun harsa ta chu min khawngaih thu an sawi a, lawmthu pawh min hrilh ve nghe nghe.

“ Milan hi Arsenal nen inkhel tur an ni a, press mite dressing room-ah an awm vek tawh a. Seedorf chuan Marc Bosman ka nih thu leh press mite chu an duh duh zawhna min zawt turin a ti a. Chutah le, min en thup ringawt a, tumah in zawhna min zawh an tum si lo a, Seedorf hi a thinrim hle nghe nghe,” tiin football khawvela a dinhmun chhiat tawhzia a sawi bawk.

“Ka nunah hian thil ropui tak hlawhchhuakin ka inhre ve thin a, mahse mi ropui tak erawh ka ni lo. Hetiang thil ropui tak ti tu hi chuan hriat reng a phu ve niin ka hre thin,” titu Bosman hi a hnathawh ropui tak avang hian football khawvelin hre reng mawlh teh se.

Thulakna :

1) BBC
2) Sky Sports
3) Bein Sports
4) Wikipedia

C Tlanthianghlima

Football tui ve tak

You May Also Like

More From Author