March 8, 2011 zan dar 8:00-ah Lunglei Ramthar leh Dinthar te Red Ribbon Inter Village Football Tournament Semi Final game hmasa zawk khel tura tih an ni a. Keipawh phur takin ka camera nen dar 7:30 velah ka thawk chhuak ve a, ka nau a hmun thleng ka inthlah tir a. Kan han thlen chuan Lammual Main Gate lamah chuan Mahatma Gandhi lim awmna aia thui mah an lo intlar tawh a, ka intlar ve nghal a.

Tichuan ticket cut tur chuan kan tawlh phei ve zel a. Mahse gate bul kan thlen hma deuh chuan kan line chu a kal sawt ta lo khawp mai a. Chanchin ka va zawt chiang a, mipui an tam lutuk a, ticket counter an nek buai nasa lutuk a. Chuvang chuan ticket an pe chhuak thei lo a lo ni a, a bulah police tumah an lo awm lo lenghal a.

A hnu lawkah inkhelh tan a hun a, an tan zui nghal. Pawn lama mipui tam takin en chakin gate an nawr tan a. Police lamin an theih tawpin gate an veng a. Mahse a hnuah chuan police lam pawhin gate chu an veng hneh ta lova, mipui zawng zawng chu luh tum (leh tum lo pawh hnung lam atanga nawr kal vek an ni) kan lut ta mup mup a.

Mahse a hma lamah an lo in hnawk khawm ta! Stampede a thleng chu a ni ta der mai. Che thei lovin mipui tam tak kan awm a. Kei ngei pawh ka che thei bik lo. Ka hmaah mi an awm a, ka delh bet a, ka hnung a miten min rawn delh ve leh a, chet ngaihna a awm tawh lo hrim hrim. A hnung lama miten an rawn nawr zel a, a hma lama mite thaw (breathing) a buai dawn tan ta!

Police lam leh duty ten theih ang angin a hnung lama mipui chu tawlh turin an ti a; mahse an tawlh mai thei tawh si lo. Kan rak chel chul a, police te hnenah a hma lama mite chuan a hnung lama mite control a, vaw mai turin kan ti a, an thi mai dawna an inhriat avangin.

Police-ten a hma lamah thi chhawnga lum reng an awm tih hre mah se, a hnung lama mite han vuak mai an hreh bawk si. Mipui lam leh a tlawmngai thei apiangin mipui tang pawh chhuah theih an neihte pawh chhuah an tum a. A harsa ngei mai.

Kei ngei pawh pakhat chuan min rawn pawt a; mahse pawh kal zawh rual ka ni lo. Ka hnung lam atang min delh nat lutuk avangin ka thaw a buai mai ka hlau a, theihtawp ka chhuah a. Ka hma a mite nek nat ka hlau bawk si, ava han hreawm em!

Ka kezungpui chu a inkar zawngin a awm a, a na lutuk dawna ka hriat avangin dah rem ka tum a, ka kezungpui takngial pawh ka tiche thei lo. Rei fe ka try hnuah ka dah rem thei ta hram a!

Tichuan a hnung lama mite an insaseng ve hret hret a, a hma lam pawh tlemin a thawl tan a, a hnuah chuan kan kal sawn thei tan ta a. Ka han hawi let meuh chuan kalkawnga mipa pakhat leh hmeichhe pahnih thi chhawnga tlu reng ka han hmu a, camera han hman mai ka tum a. Ka camera chu a thawk thei tlat lo! Police-ten “Boruak tha an mamawh, awm sawn deuh hlek ang u” an tih avangin ka in sa seng ta a. Ka han in en chian chuan ka chawnpuar a lo na ve deuh a; tin, ka tarmit leh ka sandals ka ti chhe vek bawk a. Ka dam erawh ka lawm hle.

Tu nge thiam lo?

1. Ticket zawrh dan a dik lo: Ticket zuartute bulah mumal takin security an awm lova, ticket zuartuten an sawi dan chuan (ka hriat ngeiah), “Police kan ko a, an lo kal duh tlat lova” an ti a. Thil fel lo tak a ni. Ticket zuartute hmun khatah chauh an awm bawk sia, mipui kan tam ropui si a, an buai lo thei lova, mipui pawhin kan tibuai lo thei lo a ni.

2. Mipui kan thiam lo: Dar 8:00 a inkhel tan tur kan thleng tlai lutuk a, a tawpah kan inhnawh khawm a. A tawpah chuan a tuartu chu mipui bawk kan ni. Ticket zuartuten, “Min nek chep lutuk a, kan tan ticket hralh ngaihna a awm lo” an tih pawhin kan insaseng duh lova, kan nek chep tulh tulh a. Mipui lamin thinrim awka nen kan nawr a, mipui kan dik lo hle a ni.

3. Police-te: Ticket zawrhnaa an duty lo kha a dik lova, buaina chhuah awlsamna berah an awm lova. Chu chu buaina rawn chhuah tanna a ni. Tin, hei bakah hian mipui kan innek buai khan, a hma lamah thih mai hlauhawmin mi an awm tawh tih an hria a. Mipui na tuarin a hmung lama mite control nan “vaw tawh mai rawh u, kan thi thei mai dawn!” tia an theihtawpa an au pawhin police-ten awka bakin mipui control an tum lova. (Hei erawh ngaih dan inang lo a awm thei.)

Zaninah he tiang bawk inkhel hi a awm leh dawn a, vanduaina kan tawh nawn loh nan kan inven a ngai. Engtin nge kan insiamthat ang?

1. Mipui: Kal hma ang u. Tin, organiser, ticket zuartu leh police te thu hi i awih hram hram ang u. Keini aia fing leh tha zawka kan ngai lo a nih pawhin, an thu kan awih tlan hian kan him tlang a, kan lawm tlang a ni tih hi kan hriat theuh a ngai.

2. Ticket zuartu: An tlem lutuk a, mipui kan inhnawhkhawm nasa bawk si. A aia tam counter siam thei sela, ticket lei chungchangah buaina a chhuak tlem deuh ang a, mipui tan a awlsam phah bawk ang. Tin, Police-te hnenah counter lama duty turin ngen bawk sela.

3. Police: Thi chhawngin mipui thenkhat an awm tawh tih an hriat khan, ngati nge a hnung lam atang rawn nawrtute kha an vuak loh? Ngati nge midang nunna hlauhawm khawpa a awm laia, midang dinhmun ti derthawngtute kha an control loh? Hetiang tur hian a ni lawm ni an duty? Tin, ngati nge ticket counter-a duty tur an awm loh?

Khing pathumte khi kan thiam lo vek a, inmawhpuh tur chuang kan awm lo, kan inenfiah theuh a ngai. Chuti a nih loh chuan hetiang thil hi a thleng nawn leh ngei ngei ang.

‘Midangte zahna leh an tana hreawm siam lo tura mahni nun hmang ngamte’ tel lo chuan he kan khawvel hi a nuam thei ngai lovang; chuvangin midangte harsatna siamtu nih hlau ila, midangten kan nun atangin malsawmna dawng zawk rawh se. Fimkhur hian tlai luat a awm lo.

Note: A hreawm lama awm ka nih avangin ka thu ziak hi a bias lutuk palh ang tih ka hlau hle a, siamthat ka ngaihna leh ka thlir dan dik lo a awm a nih chuan tha takin min hrilh ula, ka lawm ngawt ang. Ka post hi ka duh aiin a sei a, thlalak lam chu ka blog (http://www.daifim.com/) lamah ka dah mai e.