RONALDO – A’N THUDIK A ZEP EM NI ?

Estimated read time 5 min read

Kum 1998 July ni 12 a ni a, a thlengtu France leh Brazil te’n Paris khawpuia Stade de France-ah FIFA World Cup final an khel a, entu mipui 75,000 hmaah France in 3-0 a hnehna changin a vawikhat nan World Cup nomawi an chawi.

He inkhel hi vawiin thlengin khawvelin hriat reng chhan a nei a, chu chu Zinedine Zidane-a’n goal hnih a thun leh Brazil striker Ronaldo te an ni. Inkhel chungchang kha kan sawi tum ber a ni lo a, khatih laia FIFA World Player of the Year Ronaldo chungchang kha in chhuizui teh ang.

Khawnge Ronaldo ?

Final an luhna kawngah kum 21 a upa Ronaldo hian goal 4 thunin a thiante goal thun tur tum thum a siam sak bawk a, Brazil innghahna a ni. Final khelh zanah erawh Ronaldo a ‘do’ thei lo a, France defender te tan hlauhawm a tling pha hek lo. A khelh dan leh a hmel enin harsatna nasa takin a tlakbuak tih a lang. Kha zanah khan Ronaldo kha engvangin nge kha ti khan a awm tak ? Eng harsatna nge a tawh tih chu mi zawng zawng hriat chak a ni.

Inkhelh tan hma minute 72- a ‘team sheet’ tarlanah Brazil coach Mario Zagallo chuan Ronaldo hi bultantu zingah a telh lo a, khawvelin mak a ti. Zagallo hian Ronaldo hi a inhliam a ni tiin khawvel hmaah a sawi a, a aiah Edmundo a dah. Inkhel tan dawn tak takah erawh Ronaldo hming a rawn lang leh lawi si a, ‘tunnel’ atanga a rawn chhuak hmuh erawh chuan Brazil striker hian hlim hmel a pu lo.

“Hospital – a test ka va neih khan ka taksa engkim a that vek avangin stadium-ah ka phei thuai a, Zagallo bulah hian ka khel duh tih ka hrilh a. Ani chuan ‘I khel ngei ang,’ min lo ti a ni,” tiin Ronaldo hian a sawi. Inkhelh zawhah Zagallo chuan,” Ka la chhuak mai dawn emaw ka ti reng a. Amaherawhchu aman a fit tawk thu a sawi avangin lakchhuah kha ka duh lo a ni,” a ti ve bawk.

Thil thleng chu

Brazil team hian final an khelh ni hian Chateua de Grande Romaine-ah chaw chhun an ei a, heta tanga hotel-a an haw hnu hian kum 21 a upa striker hian harsatna a nei ta niin an sawi. Ronaldo hi Roberto Carlos nen room khatah an awm a, room an thlen leh hnu hian nasa takin a khur a, a chil a phuan bawk a, amah leh amah nasa takin a inchum a, buaipui ngaiin a awm.
“ Ronaldo kha a zam em em a, a tap deuh reng bawk a. Tlai dar 4 velah a rawn dam lo tan a, chutah chuan kan team doctor ka ko a, kan teammate Edmundo leh Cesar Sampaio pawh a rawn lut nghal,” tiin Carlos hian a sawi.

Ronaldo hi hun rei vak lo a muhil a, room a chhuahsan hian team doctor Lidio Toledo chu a tap niin an sawi a, Toledo hian a pha thung. Brazil team member zingah pawh khelh tir duh leh duh lo pawl an awm niin an sawi. Ronaldo hi clinic – ah hruai a ni a test hrang hrang ah engkim a that vek avangin Zagallo hian hun tepter tawh takah Edmundo aiah Ronaldo hi a dah zui a, tangkaina erawh a nei teh chiam lo.

Nike an inrawlh em ?

He thil thleng chungchangah hian kum 1996 atanga Brazil sponsor tu Nike chu thuk takin a inrawlh niin an sawi. He thil thlen hunlaia Brazil Football Federation (CBF) leh Nike inremnaah chuan Ronaldo hi ‘a dam a nih phawt chuan a khel ngei ngei tur a ni’ tiin thu an delh kilh hial niin sawi a ni nghe nghe. Ronaldo aia Zagallo-a’n bultantu zinga a dah hman Edmundo chuan Nike hotute chu an team zingah engtik lai pawhin an awm ve reng a, an team inrelbawlnaah thuneihna an nei sang hle niin a sawi bawk. He inpuhna hi Nike chuan an pha thung.

Nike hian CBF hi pound maktaduai 105 zeta an sponsor lai a ni a, Brazil no.9 hi an khelh tir lo a nih chuan inhnuhdawh ah hial an vau niin an sawi bawk. Mi thenkhat chuan Ronaldo hi ‘turin an hrai’ niin an ring a, thenkhat erawh chuan ‘depression’ nasa tak a neih vangin heti hian a awm ta mai niin an sawi bawk. Team doctor te’n a khup na chhawk nan a damdawi an pek (Volaren) chu a zo lo a ni ti pawl an awm bawk.

Rindan thenkhatah erawh chuan Brazil hian FIFA hnen atangin thamna pawisa pound maktaduai 23 an dawng a, hetih hunlai hi France ramin tualchhung buaina hrang hrang an tawh lai a nih avangin FIFA President thar Sepp Blatter chuan French mipuiten an harsatna hi an theihnghilh theih nan champion se a duh a ni. Brazil hian pawisa an dawn bakah World Cup thlen tir leh group stage awlsam zawka dah tiam an ni a, he rin thu sawitute thusawi ti dik turin Brazil hi 2002 khan champion ve lehin China, Costa Rica leh Turkey ten nen group khatah an awm a, 2014 khan World Cup an thleng bawk.

He thil thleng chhui chiang tur hian Brazil Parliament chuan Inquiry Commission dinin mi hrang hrang an kawm kual a, a tawpah erawh kan rama thil chhui tam tak ang deuhin he thil thlen chhan tak chhuichhuak lo in an tawp san ta ringawt mai a ni. Thudik tak erawh Ronaldo chauh hian a hre mahna.

“ Ronaldo kha khelhtir lo in 3-0 in chak lo ta tho ila, miin Zagallo hi mi a anih hi min ti ngei ang. Khatiang dinhmunah chiah khan ding leh ta ila, ka thutlukna ngai tho kha ka siam leh ang,” – Mario Zagallo

Thulakna :
1. Mario Zagallo interview with Sky Sports
2. Ronaldo interview with Gary Linekar (BBC)
3. BBC Sport ‘The Great World Cup final mystery’
4. Jerrad Peters (Ex-ESPN,Goal,bleacherreport)

C Tlanthianghlima

Football tui ve tak

You May Also Like

More From Author

3Comments

Add yours

+ Leave a Comment